PN - Sau ngày thống nhất đất nước, từ năm 1976 đến đầu những năm 1980, những khó khăn về kinh tế - xã hội diễn ra vô cùng gay gắt.
Bấy giờ, ông Nguyễn Văn Linh giữ cương vị Bí thư từ Thành ủy TP Hồ Chí Minh, lúc do-xét cửa hàng lương thực thấy cảnh hàng trăm người dân chèn ép, chực chờ mua gạo đã rất buồn và thường băn khoăn tự hỏi: “Miền Nam là vựa lúa mà giờ đến nông nỗi này là vì lý do gì?”.
Sinh thời, ông Nguyễn Vĩnh Nghiệp - nguyên Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh kể - điểm đột phá trước tiên mà Thành ủy TP Hồ Chí Minh chọn là xóa bao cấp về lương thực: “Lúc chị Ba Thi làm GĐ DN lương thực, đã có nói đi nói lại một câu mà tôi nhớ mãi: “Cái chính-sách của chúng ta, mua thì như cướp, bán thì như cho”, đủ thấy tình hình kiểu cách ra làm sao. Sau khi đồng chí Nguyễn Văn Linh và Thành ủy đã chỉ đạo làm thử (có khi “làm lén”, chưa dám trình bày lên trên): xóa bao cấp, tiến hành ba lợi ích, lương sản phẩm trong doanh nghiệp xí nghiệp, khoán mặt-hàng trong nông nghiệp, trong đánh bắt cá ngoài biển... Thì cảnh ngộ thay đổi rõ rệt theo chiều hướng nhiệt-huyết: chế tạo bung ra, công nhân có việc làm, cuộc sống được điều chỉnh. Lương thực không còn là "bài toán" căng thẳng nữa, chúng ta được ăn gạo trắng, gạo ngon, ngoài ra còn giúp đỡ các nơi vất vả hay là đang thiếu đói vì giông bão. Bấy giờ một vài đồng chí lại phê phán nghiêm tự-nhiên Tp.HCM chạy theo “cơ chế thị trường”, phát triển “chủ nghĩa tư bản”... Do đó trong nội bộ đã có sự tranh cãi rất gay gắt, căng thẳng”. Đặng “thuyết phục” được TW và được quần chúng ưa thích, Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh giao cho ban công nghiệp Thành ủy và những chuyên viên bổn phận tham mưu, giao cho lãnh đạo nhà máy dệt thành công đi đầu thể nghiệm. Nhưng-mà, Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Linh nhấn mạnh: “Chỉ có một thành đạt không đủ, phải cả trăm nghìn cơ sở TP tiến mạnh vào chiến trận chống quan liêu bao cấp, tháo gỡ nhằm- làm ra bung ra, hữu hiệu kinh tế tăng lên, đồng vốn, chuyên môn của người thợ, tiểu chủ Thành phố phải được điều động, công nhân có việc làm”. Một khi đã được khơi dòng, nước sẽ tuôn tràn mãnh liệt. Khá nhiều dòng nước sẽ kiến tạo một sức mạnh mới. Sau thí điểm dệt thành đạt có thể thấy việc làm hợp cách với quy luật tất yếu trong chế biến, Thành ủy bảo-trì chỉ thị mở mang thử nghiệm với những xí nghiệp như dệt Phước Long, phong phú, Việt Thắng, nhà máy Caric, Sinco, Xí nghiệp Dược 2/9, Xí nghiệp công tư hợp doanh cao su Phạm Hiệp, Xí nghiệp gạch bông Đức Tân, Liên hiệp thuốc lá miền Nam, Nhà máy liên hiệp bia TP. Hồ Chí Minh, doanh nghiệp bột giặt đồ Viso, DN Lương thực TP … Có thể nói, với các cú đột phá chưa hề có tiền lệ tại TP Hồ Chí Minh đã kết quả khiến cuộc họp lịch sử xảy đến tại Đà Lạt từ ngày 12/7 đến ngày 20/7/1983. Đây là điểm chú ý trước nhất báo hiệu quyết chí đổi mới để tiến lên của TP. PGS-TS Phan Xuân Biên đã viết: “Bí thơ ấu Thành ủy Nguyễn Văn Linh đã sắp xếp cho GĐ các DN trên địa giới TP có cách thực hiện ăn mới theo chính-sách của TP trực tiếp báo cáo với các đồng chí điều-khiển đẳng cấp của TW ở Đà Lạt (đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng...), Rồi mời những đồng chí về Thành phố tham quan, khảo sát thực tiễn... Sự kiện đó không chỉ “bào-chữa” cho cách tiến hành theo kiểu “phá rào”, “làm lén” của TP để cố vượt ra khỏi cơ chế cũ, bảo thủ, vượt ra khỏi vòng xoáy khủng hoảng khẩn cấp của đất nước trước 1985, mà còn ảnh hưởng tích cực, có kiến hiệu đến sự nảy sinh chính sách đổi mới”. Không phải ngẫu nhiên mà trong hội thảo "Tp.HCM: 40 năm thi công, phát triển và hội nhập", cộng đồng đều chấp thuận: Với những việc làm mang tính tiên phong, dám nghĩ, dám làm vì biết lấy quyền lợi của dân làm chỉ tiêu tối thượng, Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh đã có các bước đi hợp lý lòng dân. Từ thực-tế đó, Đảng càng quyết chí và dứt khoát xóa bỏ chính-sách cũ, thực hiện chính sách Đổi mới. HUYỀN SƯƠNG |
